Vì sao HĐTL cho phép giao dịch trong ngày ?

Giao dịch trong ngày là gì?

Giao dịch trong ngày được hiểu theo nghĩa hẹp là nhà đầu tư mua và bán trong ngày; vào cuối ngày, nhà đầu tư đóng tất cả các vị thể đưa vị thế nắm giữ của mình về 0, qua đó không chịu các biến động giá qua đêm. Ở một nghĩa rộng hơn, giao dịch trên có thể tính cho các vị thế nắm giữ qua đêm tới 1 vài ngày.

Vì sao HĐTL cho phép giao dịch trong ngày ?

HĐTL là thị trường chính thức duy nhất hiện nay cho phép nhà đầu tư có thể tham gia giao dịch trong ngày hiệu quả. Điều này xét trên 3 yếu tố: chi phí, đòn bảy và “bán khống”.

Thứ nhất, việc giao dịch trong ngày trên thị trường cơ sở là không hiệu quả do mức phí của thị trường cơ sở hiện khá cao. Nhà đầu tư muốn mua và bán trung bình sẽ mất 0,25% phí giao dịch cho chiều mua, 0,25% phí giao dịch cho chiều bán và 0,1% thuế, tổng cộng mất khoảng 0,6% cho thuế và phí. Trong khi đó, theo thống kê của chúng tôi, mức biến động trung bình của VNindex đang có xu hướng giảm dần từ khoảng 1,3%/phiên trong giai đoạn từ 2009 đến 2016 xuống mức chỉ xấp xỉ 1%/phiên trong năm 2017. Như vậy, phí và thuế có thế chiếm tới 60% mức sinh lời trung bình của một nhà đầu tư ngay cả khi họ dự đoán chính xác 100% xu thế thị trường trong phiên. Nếu tính theo năm, nhà đầu tư thực hiện 250 ngày giao dịch sẽ phải trả khoản thuế và phí lũy kế khổng lồ lên tới 150%.

Trong khi đó, phí và thuế giao dịch của HĐTL là rất thấp. Theo kinh nghiệm quốc tế, ở các thị trường phát triển, nhiều sàn chứng khoán có mức phí giao dịch rất thấp, chẳng hạn, phí giao dịch một chiều cho việc tham gia mua bán HĐTL dựa trên chỉ số Eurostox50 chỉ là 0,3 Euro, của HĐTL dựa trên chỉ số DAX là 0,5 EURO, giao dịch HĐTL chỉ số của Mỹ trên sàn giao dịch tập trung là 0,9 USD. Quy đổi ra VND, các mức phí trên chỉ từ khoảng 7.000 đồng đến 20.000 đồng. Các sàn giao dịch ở châu Á có mức phí cao hơn nhưng vẫn rất thấp so với thị trường cơ sở.

Tại Việt Nam, trong thời gian đầu, VSD nhiều khả năng sẽ miễn phí giao dịch, tạo điều kiện cho các Công ty Chứng khoán áp một mức phí thấp cho Khách hàng. Đồng thời, UBCK cũng đang trình Bộ Tài Chính xem xét khả năng miễn thuế cho các giao dịch phái sinh để tạo điều kiện cho sự phát triển của thị trường.

Thứ hai, mức độ đòn bảy cho phép nhà đầu tư có thể kiếm lời đủ lớn từ giao dịch trong phiên. So với mức đòn bảy chỉ 1 lần tại thị trường giao dịch cổ phiếu, giao dịch phái sinh cho phép đòn bảy tối đa lên tới 10 lần. Trong ví dụ dưới đây của chúng tôi, với việc sử dụng đòn bảy cao và dự đoán xu hướng chính xác, nhà đầu tư có thể kiếm lời lên tới 10% trong một ngày mà VN30 có xu hướng dao động tương đối rõ ràng (chúng tôi sử dụng đồ thị về VN30 với mục đích minh họa. Thực tế giao dịch HĐTL sẽ có khớp giá, khối lượng và đồ thị riêng; diễn biến trong ngày của HĐTL có độ sai khác nhất định so với đồ thị chỉ số VN30 tùy theo cung cầu thị trường).

Cụ thể, đầu ngày 24/5/2017, nhà đầu tư A dự đoán thị trường sẽ đi lên và mua HĐTL tương ứng với chỉ số VN30 tại mức 711,35; đến cuối ngày, nhà đầu tư đóng vị thế HĐTL ở mức tương ứng với chỉ số VN30 là 718,35 điểm. Giả sử biến động của giao dịch HĐTL theo sát diễn biến của VN30, nhà đầu tư thu được 7 điểm, tương đương với mức sinh lời 10%/ngày cho danh mục đòn bảy 10 lần (chưa tính thuế và phí). Trong trường hợp ngược lại, nhà đầu tư B dự đoán sai xu thế thị trường và mở vị thế Bán HĐTL ở mức giá 711,35 nói trên (cho nhà đầu tư A) và sử dụng mức đòn bảy 10 lần, đến cuối ngày khi đóng vị thế ở cùng mức giá là 718,35, nhà đầu tư B sẽ thua lỗ tương đương 10% tài khoản. Ví dụ trên cho thấy tính chất “zero sum game” của giao dịch HĐTL, lợi nhuận của một nhà đầu tư sẽ là thua lỗ của một (hoặc nhiều) nhà đầu tư khác.

Thứ ba, giao dịch hợp đồng tương lai cho phép mở vị thế “bán khống”, bán khi mà không nắm giữ tài sản. Nhà đầu tư giao dịch hợp đồng tương lai có thể mở vị thế bán HĐTL trước mà không cần nắm giữ vị thế mua. Điều này cho phép nhà đầu tư: 1) có thể liên tục giao dịch hai chiều miễn là đảm bảo mức ký quỹ, và 2) có thể thu lợi từ vị thế bán khi thị trường xuống. Nhìn lại lịch sử giao dịch của VNindex, trong nhiều giai đoạn như năm 2008, năm 2010 đến 2012, thị trường nằm trong xu thế đi xuống và phần lớn nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán không thể kiếm lời do phần lớn cổ phiếu đi xuống. Với công cụ bán khống thông qua hợp đồng tương lai, ngay cả khi thị trường đi xuống, nhà đầu tư cũng có thể kiếm lời từ thị trường phái sinh.